Article Guru

Shepard Tone การออกแบบเสียงหลอนหูที่ทำให้ฉากในภาพยนตร์ลุ้นระทึกมากขึ้น

  • Writer: Nattapat Suthapornpat

สำหรับใครที่ได้ดูหนังของ Christopher Nolan ไม่ว่าจะเป็น ‘Dunkirk’, ‘Batman’ หรือ ‘The Prestige’ น่าจะเคยได้ยินเพลงประกอบหนังซาวด์อลังการผ่านหูมาบ้าง โดยเฉพาะในฉากที่กำลังลุ้นอะไรสักอย่าง เพลงประกอบที่ใช้การออกแบบเสียง Shepard Tone มีส่วนช่วยอย่างมากในการบีบเค้นอารมณ์คนดูให้ลุ้นระทึกขึ้นไปอีกขั้น

ก่อนที่จะไปอ่านว่า Shepard Tone คืออะไร อยากให้ลองฟังวิดิโอนี้กันก่อน

Shepard Tone คือ การสร้างเสียงลวงหู (auditory illusion) ที่เกิดจากการทับซ้อนกันของคลื่นเสียงที่ต่างกันเพียงหนึ่ง octave โดยเสียงกลางจะใช้ระดับเสียงที่คงที่ออคเตฟเสียงสูงจะค่อย ๆ เฟดเสียงออก เบาลงเรื่อย ๆ  ส่วนออคเตฟด้านล่างจะค่อย ๆ เฟดเสียงเข้ามา เพื่อให้ดังขึ้นเรื่อย ๆ โดยทั้งหมดจะเล่นพร้อมกันและวนสเกลต่ำไปสูงหรือสูงไปต่ำก็ได้ เมื่อหูของเราได้ยินเสียงอย่างน้อยสองโทนเพิ่มขึ้นในระดับเสียงเดียวกันตลอดเวลา ประสาทการรับรู้ของเราจะผิดแปลกไป คนฟังจะรู้สึกเหมือนกับว่าสเกลดนตรีสูงขึ้นเรื่อย ๆ เป็นเสียงหลอน ๆ ยิ่งในหนังเรื่อง ‘Dunkirk’ ยิ่งเห็นได้ชัดว่าสกอร์หนังของ Hans Zimmer มีการใช้ Shepard Tone ในการออกแบบสกอร์หนังเป็นหลัก พอเอามาประกอบกับฉากน่าตื่นเต้นในหนัง ก็ยิ่งดูแล้วบีบหัวใจ แถมยังเหมาะเจาะกับพล็อตหนังของโนแลนที่ชอบเล่นเกี่ยวกับเรื่องเวลา ความฝัน และความทรงจำอีกด้วย

ถ้าหาก Shepard Tone ถูกเอามาเล่นต่อเนื่อง มันจะเรียกว่า Shepard-Risset glissando เป็นการเชื่อมท่อนดนตรี ทำให้มีเสียงหลอนหู ฟังแล้วรู้สึกว่าเพลงมันไม่รู้จบ เปรียบเสมือนไฟหมุนหน้าร้านตัดผมที่หมุนไปเรื่อย ๆ แต่จริง ๆ แล้วไม่ได้ไปไหน ทำให้มันเหมาะที่จะนำมาประกอบในฉากภาพยนตร์เป็นอย่างมาก

นอกจากนี้ Shepard Tone ยังถูกเอาไปใช้เพื่อออกแบบเสียงเร่งเครื่องของ Batpod มอเตอร์ไซค์ของ Batman ด้วย 

Colorado Springs ซาวด์แทร็คภาพยนตร์เรื่อง ‘The Prestige’ โดย David Julyan ก็มีการใช้ Shepard Tone เช่นกัน

แต่จริง ๆ แล้ว หลักการนี้ไม่ได้ใช้กันแค่ใน แวดวงภาพยนตร์แต่อย่างเดียว ยังมีทั้งวงดนตรี และเกมที่ใช้หลักการนี้กันมาตั้งแต่สมัยก่อนแล้ว 

เสียงขึ้นบันไดในเกม Super Mario 64 เมื่อปี 1996

ตอนจบเพลง Echoes ของ Pink Floyd เมื่อปี 1971 

อ่านต่อ

เสียงภายใน BMW รุ่นใหม่ ออกแบบโดย Hans Zimmer นักแต่งเพลงระดับโลก

อ้างอิง
Christopher Nolan explains the biggest challenges in making his latest movie ‘Dunkirk’ into an ‘intimate epic’
The sound illusion that makes Dunkirk so intense
Inside the Auditory Illusion That Makes Hans Zimmer’s Movie Scores So Anxiety-Producing
Facebook Comments

Next: