จ่าหน้า Song 003 : ฉลาดแกมโกง
- Writer: Teeraphat Janejai
กดที่รูปภาพเพื่อฟังเพลง Hope and future จาก ภูมิจิต
หรือท้ายที่สุดแล้วการโกงนั่นแหละที่ทำให้ทุกคนเสมอภาคกัน ทุกคนสามารถทำได้ และถ้าใครพลาดก็ควรต้องยอมรับการถูกลงโทษโดยไม่มีข้อแม้
ต้องขอออกตัวก่อนว่าผมยังไม่มีโอกาสได้ไปดู ฉลาดเกมส์โกง ภาพยนตร์กระแสตอบรับแรงค่อนไปทางบวก มีทางลบบ้างประปรายบนนิวส์ฟีด
แต่สิ่งหนึ่งที่จุดชนวนความสงสัยเมื่อพูดถึง ‘การโกง’ คือ ทำไมเราต้องโกง
“ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี”
ย้อนกลับไปสมัยเรียน ความก้าวหน้าทางการเรียนของผมเป็นไปในทิศทางดิ่งลง จากที่เคยสอบได้เป็นที่หนึ่งของห้องในสมัยอนุบาลจนถึงประถม ก็กลายเป็นหนึ่งในห้าคนรั้งท้ายของห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ที่ต้องสอบเข้าด้วยชุดข้อสอบพิเศษ
ถูกตราหน้าด้วยสายตาจากเพื่อนบางคนในห้องและอาจารย์ว่าเป็นเด็กหลังห้องไม่เอาไหน หลงใหลการจดจำรายละเอียดบนไพ่ยูกิมากกว่าการท่องจำตารางธาตุ รักการเล่นบาสมากกว่าจำวิธีคำนวณหาค่าแรงตกกระทบของวัตถุ x
เมื่อถึงคราวสอบ แน่นอนว่าผมทำข้อสอบไม่ได้
จะไปทำได้อย่างไร เพราะลำพังแค่เรื่องที่ครูสอนในห้องเรียนยังไม่สามารถเล็ดลอดผ่านกะโหลกแข็ง ๆ ของผมไปได้เลย ผมไม่เข้าใจด้วยซ้ำว่าเขากำลังพูดถึงอะไรอยู่
สิ่งที่ผมคิดอย่างเดียวตอนอยู่ในห้องสอบคือ ผมจะต้องทำอย่างไรก็ได้เพื่อให้ผมไม่ต้องสอบซ่อมในเทอมนี้ และผมก็ต้องทำในสิ่งที่ผมไม่เคยคิดจะทำมาก่อน
ผม ‘พยายาม’ ทุจริตในการสอบ
ที่ต้องใช้คำว่าพยายาม เพราะผมทำไม่สำเร็จ ก็แน่ล่ะ สำหรับห้องเรียนความสามารถพิเศษ ทุกคนที่เข้ามาเรียนก็ต้องระดับเทพ ทุกคนต้องแข่งขัน (แม้ว่าจะไม่แสดงออกว่าแข่งขัน) ใครจะยอมให้ผมลอกคำตอบไปง่าย ๆ แล้วได้คะแนนเท่ากับเขา
สรุปแล้วในการสอบครั้งนั้น ผมสอบตกไปตามระเบียบ แล้วก็ต้องเสียเวลาไปสอบซ่อมและต้องทนรับสายตาความผิดหวังจากเพื่อน ๆ อย่างโดดเดี่ยวที่ผมไม่อาจเก่งเท่าพวกเขา
“ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี”
และนั่นคือจุดที่ทำให้ผมตัดสินใจหันไปเรียนสายศิลป์ – ภาษา ในชั้นมัธยมปลาย เพราะผลคะแนนของภาษาอังกฤษกับภาษาไทยนั้นช่วยพยุงให้ผมรอดจากการซ้ำชั้นในช่วงม.ต้น ได้ ผมมีความสุขและผลการเรียนดีขึ้นในช่วงม.ปลาย แอดมิชชันติดคณะที่ต้องการ และได้ใช้ความสามารถในทางที่ถนัดกับการทำงานจริง
โชคดีที่ผมไหวตัวทัน
โชคร้ายที่มีนักเรียนอีกค่อนประเทศที่ไม่รู้จักความถนัดของตัวเอง พวกเขาต้องทนติดอยู่ในกรงขังที่มีกฎระเบียบและบรรทัดฐานหนึ่งเดียว ใครที่พึงใจและมีต้นทุนพอที่จะผ่านไม้บรรทัดนี้ไปได้ก็รอดไป
ส่วนทางเลือกสำหรับคนที่มีต้นทุนไม่มากพอ ก็คือยอมแพ้และลอยคอไปตามธารน้ำแห่งการศึกษาภาคบังคับ 15 ปี และภาคบังคับของพ่อแม่อีก 4 ปีในมหาวิทยาลัย โดยหวังว่าเมื่อจบสิ้นภาคบังคับทุกอย่าง เขาจะพบกับทางรอดในแบบที่เขาใช้ชีวิตได้อย่างถนัด
หรือถ้าไม่อยากรอคอยอย่างสิ้นหวัง คุณก็ต้องยอมแหกกฎ โกงอย่างหลบ ๆ ซ่อน ๆ เพื่อให้หลุดพ้นการเรียนภาคบังคับไปให้ได้
และคนจำนวนไม่น้อยเลือกอย่างหลัง
ทั้ง ๆ ที่ทุกคนรู้ว่าหากถูกจับได้ว่าโกง บทลงโทษจะหนักเบาอย่างไร แต่เราก็เลือกที่จะทำอยู่ดี เพราะด้วยสภาพสังคมที่ไม่เอื้อสำหรับคนไม่เก่ง ฐานะไม่ดี ไม่มีสถานะใด ๆ ในสังคม
ต่อให้โอกาสในการถูกจับได้สูงถึง 80 เปอร์เซนต์
อีก 20 เปอร์เซนต์ที่เหลือก็ยังมากกว่าโอกาสดี ๆ ที่อาจจะไม่มีวันเกิดขึ้นกับเขาเลยก็ได้
“ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี”
ความน่ากลัวของเรื่องนี้คือ เมื่อเราหลุดออกมาจากระบบการศึกษาแล้วพบว่า ในชีวิตการทำงานก็ยังมีคนที่ใช้การโกงเพื่อเอาตัวรอด—แต่หนักกว่าตรงที่เขาถีบเราให้จมดินไปด้วย
นอกจากเราจะเสียเปรียบทางสถานะต่าง ๆ แล้วเรายังถูกคนโกงเอาเปรียบเราซ้ำอีก หากใครที่อดกลั้นไม่ไหว ทางเลือกเดียวที่เขาเหลือก็คือโกงกลับ
คุณโกงมาฉันโกงกลับ โกงเพื่อปกป้องตัวเอง โกงกันไปมาจนเป็นนิสัย
เราโกงจนเราไม่รู้ตัวว่าเรากำลังโกงอยู่
ใครไม่โกงก็เรื่องของคุณ แต่ฉันจะต้องรอด
คำว่า โกง กับ การเอาตัวรอด ทับซ้อนกันจนแยกจากกันไม่ออก
สภาพสังคมนั้นช่างท้าทายศีลธรรมภายในใจพวกเราเสียเหลือเกิน จากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ ที่พยายามโกงเพื่อเอาตัวรอดแบบที่ไม่ได้เป็นพิษเป็นภัยกับใครมากนัก จนเลยเถิดมาถึงการโกงอย่างไรก็ได้ให้ตัวเองรอด แม้ว่าจะต้องมีคนเดือดร้อนจากการกระทำของเรา
เมื่อต้นทุนของคนไม่เท่ากันแต่ต้องแข่งขันกัน เช่นนั้นเป็นหน้าที่ของเราที่จะต้องขวนขวายหาระบบที่เหมาะกับตัวเอง หรือ คนสร้างระบบควรจะคิดคำนวนระบบใหม่ที่ไม่ทำให้ใครได้เปรียบกว่าใคร
ได้เปรียบจนคนที่เสียเปรียบต้องหาทางโกงเพื่อให้เท่าเทียม
หรือท้ายที่สุดแล้วการโกงนั่นแหละที่ทำให้ทุกคนเสมอภาคกัน ทุกคนสามารถทำได้ และถ้าใครพลาดก็ควรต้องยอมรับการถูกลงโทษโดยไม่มีข้อแม้
“ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี ฉันมองไปยังอนาคตที่มี ฉันมองไปเห็นอนาคตที่ดี”
