Drugs and Creativity : ยาเสพติดช่วยเร่งความคิดสร้างสรรค์ให้กับนักดนตรีได้จริงหรือ?
- Writer: Geerapat Yodnil
‘ยาเสพติด’ กับ ‘เสียงเพลง’ เป็นสองสิ่งที่ถูกมัดคู่กันเอาไว้ด้วยค่านิยมตลอดกาลว่าไม่สามารถขาดกันได้ ทั้งคู่มีประวัติศาสตร์ร่วมกันมาอย่างยาวนานหลายทศวรรษตั้งแต่สมัยดนตรีคลาสสิก ฝิ่นเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในหมู่นักประพันธ์เพลง เช่น Hector Berlioz และ Frédéric Chopin ต่อมายังสมัยของบุปผาชนที่ดนตรีไซคีเดลิกดึงแผ่นกระดาษแปะลิ้นอย่าง LSD เข้ามา ส่วนปัจจุบันตัวยาแปรเปลี่ยนไปในหลายรูปแบบพร้อมกับชื่อเรียกที่มากมาย
โลกยาเสพติดอาจเป็นสิ่งที่ดูน่ากลัว (และทำให้ดูน่ากลัว) สำหรับหลาย ๆ คน แต่ภาพจำในหนังดนตรีบางเรื่องกลับแง้มให้เราเข้าไปเห็นโลกนั้นอย่างสนุกสนานและเต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์มากมาย ในชีวิตจริงก็มีอัลบั้มเพลงที่เรื่องราวภูมิหลังเกิดจากแรงบันดาลใจจากการใช้เจ้ายาพวกนี้ เช่น Station To Station (1976) ของ David Bowie , Rumours (1977) ของ Fleetwood Mac หรือ Revolver (1996) ของ The Beatles เป็นต้น หรือจริง ๆ แล้วยาเสพติดจะช่วยสร้างความคิดสร้างสรรค์ในการทำเพลงได้ มีคำอธิบายเรื่องนี้ไว้อย่างไรบ้างตามไปทดลองและเรียนรู้พร้อม ๆ กันเลย
เส้นบาง ๆ ของผงขาว จินตนาการและความตาย
Damon Albarn (Blur , Gorillaz) เคยให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Q Magazine และ Time Out ถึงประสบการณ์ระหว่างเขาและยาเสพติดเอาไว้ว่า “ครั้งนึงผมเคยทดลองใช้เฮโรอีนและต้องบอกเลยว่าผลลัพธ์ของมันไม่ได้แย่อย่างที่ใครคิด แต่กลับให้ความคิดสร้างสรรค์อย่างมากมายเสียด้วยซ้ำ ผมไม่เคยมองว่าการทดลองในครั้งนั้นเป็นความผิดพลาดเพราะมันเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ผมเติบโต”
เกร็ดความรู้: ‘เฮโรอีน’ (Heroine) เป็นสารเสพติดฤทธิ์กดประสาทที่แพร่หลายมากในช่วง 1960 – 1970 มีศิลปินดัง ๆ ที่ overdose ในตอนนั้นเช่น Janis Joplin, Zeke Zettner, Sid Vicious เป็นต้น และก็มีศิลปินอีกมากมายจากยุคต่าง ๆ ที่สังเวยชีวิตให้กับมัน
Dr.Alain Dagher นักประสาทวิทยาและศาสตราจารย์จาก McGill University ยืนยันว่าสิ่งที่เดมอนพูดออกไปนั้นไม่ใช่ความคิดที่ผิดเลย (ถึงแม้จะดูเหมือนผิดหากยกสถิติประชากรที่ overdose มากมายมาวางคู่กัน) พร้อมให้คำอธิบายประกอบเหตุผลด้วยว่า “ความสามารถอันโดดเด่นของเฮโรอีนคือสามารถเปลี่ยนสติอารมณ์ของผู้เสพและให้ไอเดียใหม่ ๆ ที่ไม่มีวันเกิดขึ้นได้หากอยู่ในสภาวะที่ปกติ แต่จริง ๆ การให้ความคิดสร้างสรรค์นั้นเป็นความสามารถดั้งเดิมของยาพวกนี้อยู่แล้ว พวกมันสามารถสร้างความเชื่อมโยงทางกระบวนการความคิด (conceptual links) ระหว่างสมองของคนกับสิ่งของในแบบที่คุณไม่มีทางคิดแบบนี้ได้หากไม่ได้เสพมันเข้าไป”
แต่สิ่งที่เขาเกริ่นมาในบรรทัดก่อนนั้นเป็นผลของการเสพเพียงระยะสั้น ๆ เท่านั้น เชื่อว่าทุกคนน่าจะรู้กันดีว่าในระยะยาวของการเสพเกิดผลที่น่าเศร้าและนำมาซึ่งหายนะแค่ไหน
นักประสาทวิทยาคนเดิมของเราพูดถึงผลเสียของมันเอาไว้ว่า เฮโรอีนจะสร้างผลกระทบกระเทือนอย่างหนักหน่วงต่อสาร ‘โดพามีน’ (Dopamine) ในสมอง (คือสารที่มีหน้าที่ควบคุมการทำงานต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น การเคลื่อนไหว หรือ ความรู้สึขและอารมณ์ต่าง ๆ) มันจะควบคุมผู้ที่เสพไว้ด้วยความสุขอันมากท้นจากสสารของตัวยา (เช่นเดียวกับกับยาเสพติดทุกชนิด) แต่จะทำลายทักษะในการมีความสุขกับสิ่งอื่น ๆ ทิ้งไป
เราสามารถเชื่อในความคิดสร้างสรรค์ของตัวยาจากคำพูดของวิทยาศาสตร์และผู้เสพได้มากแค่ไหน
Gary Ewer ผู้เขียนหนังสือชื่อ ‘The Essential Secrets of Songwriting’ ได้ค้นคว้าวิจัยเรื่องนี้และแสดงความคิดเห็นที่แตกต่างจากสองคนแรกเอาไว้ว่า “คุณคิดว่าสิ่งที่มันทำให้สติในการตัดสินใจของคุณลดน้อยลงจะนำมาซึ่งความคิดสร้างสรรค์ที่มากขึ้นจริง ๆ หรือ ? ในขณะที่วิทยาศาสตร์สามารถอธิบายผลเสียที่เกิดจากแอลกอฮอลล์ได้อย่างชัดเจนแต่ดูเหมือนว่ากับยาเสพติดนั้นจะยังดูพร่ามัวค่อนข้างมากทีเดียว”
เขายกงานวิจัยของ Dr.Alice Flaherty นักวิจัยจาก Harvard University มาช่วยตอบคำถามในเรื่องนี้ด้วย “ถ้าไม่มองถึงผลเสียที่จะเกิดขึ้นจากเอฟเฟกต์ของตัวยาเลย มันก็ขึ้นอยู่กับว่าคุณศึกษาหรืออ่านอะไรมาและเมื่อสุดท้ายคุณพบว่าคำตอบที่คุณหามันดูขัดแย้งกันไปหมด นั่นก็เพราะในความเป็นจริงเรายังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนที่จะบอกว่าสิ่งที่ตัวยาสร้างขึ้นมานั้นเรียกว่าเป็นความคิดสร้างสรรค์ได้จริง ๆ”
สรุปแล้วยาเสพติดช่วยสร้างความคิดสร้างสรรค์ให้กับนักดนตรีได้จริงไหม
แกรี่ตอบเรื่องนี้ด้วยตัวเองว่าคำตอบที่เป็นไปได้ที่สุดคือมันขึ้นอยู่กับว่ากระบวนการใดในการแต่งเพลงของคุณที่มันอ่อนแอลง สมมุติคุณพบว่ามันเกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของตัวเองที่เต็มไปด้วยความจำเจเครียดและยากที่จะคิดต่อ สาร Tetrahydrocannabinol ที่อยู่ในกัญชาซักมวนอาจจะช่วยเรื่องนี้ได้ แต่ทว่าก็มีผลจากการวิจัยถึงเรื่องเดียวกันนี้บอกว่าการเสพยาก็อาจจะลดทอนทักษะในการคิดสิ่งใหม่ ๆ ได้เช่นเดียวกัน
“ฉันมักคิดสงสัยอยู่เสมอว่าถ้าคนเราไม่สามารถทำบางสิ่งบางอย่างจากความคิดสร้างสรรค์ทางความคิดของตัวเองได้เลย การใช้ยาเสพติดมาแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้ไปเรื่อย ๆ ก็ดูจะเป็นผลเสียมากกว่าประโยชน์ซะอีกนะ” เราเห็นด้วยอย่างยิ่งกับคำพูดนี้ของแกรี่เพราะมีเพลงดี ๆ มากมายบนโลกที่เกิดขึ้นโดยไม่ต้องพึ่งยาเสพติดใด ๆ เลย และเราก็เชื่อว่าความคิดสร้างสรรค์ที่ยอดเยี่ยมที่สุดเกิดจากความคิดดั้งเดิมในสภาวะปกติของทุกคนเอง
อ้างอิง
http://www.secretsofsongwriting.com/2015/12/03/do-drugs-make-for-more-creative-songwriting/
http://www.classicfm.com/discover-music/latest/classical-music-drugs/
https://www.theguardian.com/music/2014/mar/27/damon-albarn-heroin-incredibly-productive-britpop
https://mic.com/articles/88363/science-reveals-what-drugs-really-do-to-artists-brains#.VglyrkRGl
