เสพความเหงา 6 ประเภทเล่าผ่านบทเพลง แล้วเราเหงาแบบไหน

Published November 10, 2017

Story & illustration : Sy Chonato

บางคนเหงาเมื่ออยู่คนเดียว แต่บางคนรู้สึกเปลี่ยวทั้งที่มีคนรอบข้างรายล้อม งานวิจัยพบว่าความเหงาทำให้คนเราอายุสั้นลง เราจึงอยากหยิบประเด็นสำคัญนี้มาพูดถึง

มีศิลปินและบทเพลงมากมายที่เล่าถึงความรู้สึกเหงาและความโดดเดี่ยวไว้ เราจึงหยิบเพลงเหล่านี้มาส่องดูเพื่อให้เห็นความหลากหลายในมิติของความเหงา ความเหงาของแต่ละคนไม่เหมือนกัน หากเราเอาทุกความเหงาไปปะปนรวมกันก็จะเป็นการเหมารวม เพราะความเหงาก็เป็นเรื่องละเอียดอ่อน

เหงาแบบพื้นฐาน คือเหงาจากการอยู่คนเดียว

เหงาแบบแรกเป็นความเหงาที่เข้าใจง่ายที่สุด หลายคนเหงาเมื่อต้องอยู่คนเดียว รู้สึกโดดเดี่ยว เป็นคนนอก ไม่มีใครเข้าใจ ไม่เข้าพวกกับใคร ไม่มีใครคุยด้วย ในขณะที่อีกหลายคนอยู่คนเดียวได้สบายมาก เพราะคล่องตัวและไม่วุ่นวาย แต่ก็มีหลายคนที่กลัวการอยู่คนเดียว และเริ่มซึมซับความเหงาผ่านเพลงเหล่านี้

อาการความเหงาพื้นฐาน

1.เวลาผ่านไปช้า

BADBADNOTGOOD – Time Moves Slow (feat. Sam Herring)

“ When you’re all alone

And the time moves slow

When you’re out on your own”

2. ไม่มีคนตอบรับ รู้สึกไม่เชื่อม ต่อกับใครเลยในโลกนี้

Nick Drake – Time of No Reply

“ The time of no reply is calling me to stay

There is no hello and no goodbye

To leave there is no way ”

นิค เดรก ได้รับชื่อเล่นว่าเป็น King of Sad Boi (ราชาแห่งชายเศร้า) เพลงของเขามีความเหงา โดดเดี่ยว และเสียชีวิตไปโดยแทบไม่มีใครรู้จัก และเพิ่งจะมีคนรู้จักแพร่หลายหลังจากเพลงของเขาปรากฏอยู่โฆษณา และเป็นแรงบันดาลใจของนักดนตรีหรือศิลปินหลาย ๆ คน

3. รู้สึกว่าเป็นคนนอกไม่เข้าพวกกับใคร

M83 – Graveyard Girl

เพลงเล่าถึงเด็กผู้หญิงวัย 15 ปี รู้สึกไม่เข้าพวกกับใคร เหงาคนคุยกับหลุมศพ และอ่านบทกวีให้ก้อนหินฟัง และรู้สึกว่าสายไปเกินจะใช้ชีวิต

เหงาเพราะเราเจอกันแต่ในมือถือ

ยุคนี้อาจเป็นช่วงเวลาที่ทุกคนเชื่อมต่อกันทางอินเทอร์เน็ต ไลน์ และกล่องข้อความตลอดเวลา แต่นั่นไม่อาจขจัดความเหงาได้ เพราะบางครั้งความเหงาบรรเทาได้ด้วยการพบหน้า นัดเจอพูดคุยให้เชื่อมต่อกันอย่างมีคุณภาพ บางคนต้องการสัมผัสมากกว่าแค่การตอบผ่านข้อความ จึงแต่งเพลงเพื่อแสดงความเหงาในโลกไซเบอร์มาให้ฟังกัน

Rina Sawayama – Cyber Stockholm Syndrome

เราสังสรรค์กันในมือถือ มางานปาร์ตี้ก็รู้สึกเหงาอยู่ดี รู้สึกแฮปปี้เมื่ออยู่กับเธอในโลกออนไลน์

“ Came here on my own Party on my phone Came here on my own

But I start to feel alone Better late than never so I’ll be alright Happiest whenever I’m with you online”

London O’Connor – Nobody Hangs Out Anymore

ทุกคนอยู่ในเน็ต เพื่อนของฉันอยู่ในเน็ต ไม่มีใครสังสรรค์พบเจอกันอีกต่อไปแล้ว

“ All my friends are on the net

And all my friends are in the net

And all of us are out of it

And none of us are into it”

เหงาแม้จะมีคนอยู่รอบกาย

บางคนคิดว่าการอยู่คนเดียวนั้นทำให้เหงาเสมอไป แต่คนที่ถูกรายล้อมด้วยคนอื่นก็ถูกทำร้ายด้วยความเหงาเช่นกัน เพราะ ‘ความเหงานั้นเกี่ยวข้องกับคุณภาพของความสัมพันธ์มากกว่าปริมาณ’ คนบางคนอาจมีเพื่อนมากมายแต่ยังรู้สึกว่าความต้องการทางการเชื่อมต่อไม่ถูกตอบสนอง

Wilco – How to Fight Loneliness

ได้ยินเพลงนี้ครั้งแรกตอนดูหนังเรื่อง Girls, Interrupted ตัวละครต้องไปอยู่ในสถานบำบัดจิต รายล้อมด้วยคนปัญหาทางจิต เพลงนี้ดังขึ้น ถามซํ้า ๆ ว่าทำไงถึงจะหายเหงา แค่ยิ้มตลอดเวลาและหัวเราะทุกมุก ก็ไม่ช่วย

“How to fight loneliness

Smile all the time

Shine you teeth ’til meaningless

Sharpen them with lies”

Tyler The Creator – 911 / Mr.Lonely

“Crowd wild out but don’t matter ’cause you not front row

I’ve been lookin’ for a keeper, listen to the speaker”

มีคนมากมายแต่ก็ไม่มีผลอันใดถ้าไม่ใช่เธอ ถ้าเหงาก็โทรมาหาละกันนะ ฉันเป็นชายผู้มีชีวิตที่เหงาที่สุดดดดด เหงาแบบเว้าวอนนน เพราะเหงามาก ๆ แต่ไม่ใช่ใครก็แทนได้

เหงาเพราะเราไม่เชื่อในความรัก

นี่เป็นความเหงาที่หลายคนเลือกแล้วที่จะใช้ชีวิตอย่างลำพัง เพราะความรักและมนุษย์คนอื่นเป็นสิ่งวุ่นวาย ชอบเป็นผู้ควบคุม เอาแน่เอานอนไม่ได้ นอกจากความสุขยังจะนำมาซึ่งความชัง บางคนจึงเลิกที่จะเชื่อในความรัก เพราะพาปัญหาใหม่ ๆ มาให้ชีวิต มีคนจำนวนหนึ่งแต่งเพลงเกี่ยวกับความรู้สึกนี้เช่นกัน

We can never escape being influenced by what we think of others’ thinking of ourselves in the social world.

We Are Trees – I Don’t Believe in Love

“It starts with a kiss, but ends with a bitch

I don’t know why I put myself through all of this

I just wanna say goodbye

To love, oh”

Kali Uchis – Loner

เพราะหลายคนรู้สึกว่าความรักทั้งหลายนั้นวุ่นวาย มีแต่การหลอกลวง เล่นเกมจิตวิทยา ไม่มีรักนั้นง่ายกว่า ยอมเหงาไป

“Cause I was a loner until I met you

And I let you in after all the persuasion

Mind games, manipulations”

ความโดดเดี่ยวและเหงา เลือกลำพังไม่ยุ่งสุงสิงกับใคร ผู้เขียนของ ฌอง ปอล ซาร์ต นักปรัชญาได้พูดว่า “Hell is other people” หรือ “นรกคือคนอื่น” อาจดูเป็นคำโก้ ๆ ที่ดูหยิ่งผยอง แต่ผู้เขียนเชื่อว่า จริง ๆ แล้วในโลกสังคม ชีวิตนั้นยากที่จะหลุดพ้นความอิทธิพลที่คนอื่นคิดเราอย่างไร แต่คนที่อยากเลือกวิถีนี้ก็มีอยู่

โดดเดี่ยวแต่ไม่เหงา เพราะเราต่างเกิดและตายคนเดียว

ในแนวคิดปรัชญาแบบ existentialist มนุษย์ทุกคนต่างโดดเดี่ยวและลำพัง เพราะเราต่างเกิดและตายคนเดียว บางคนอาจไม่เข้าใจว่าการอยู่คนเดียวนั้นไม่เหงาตลอดไป ความสันโดษนั้นเป็นความสุขและสงบอีกอย่างในชีวิตที่หลายคนไม่เข้าใจ และได้มีบทเพลงที่เขียนถึงความโดดเดียวอย่างตั้งใจ สละได้และไม่เหงาแม้จะเปล่าเปลี่ยว และยอมรับและสละโลกลงไปได้

My Post Life – ขอเหลือแต่ตัวเปล่า

” ทิ้งหมดทุกอย่าง สมบัติ ของรัก ของแหนใดๆ. ขอเหลือแต่ตัวเปล่า. ไม่ต้องการ บ้านหลังใหญ่หรือเล็ก อบอุ่นปลอดภัยเพียงใด. ขอเหลือแต่ตัวเปล่า. พอแล้วชื่อเสียง เกียรติยศ จอมจริง จอมปลอม ….”

Sparkle Horse – Sad and Beautiful World

“Sometimes I get so sad
Sometimes you just make me mad
It’s a sad and beautiful world”

บางครั้งเราอาจจะเศร้า แต่ความเศร้าก็เป็นสิ่งที่สวยงาม

Tame Impala – Solitude is Bliss

“Space around me where my soul can breathe

I’ve got body that my mind can leave

Nothing else matters, I don’t care what I miss

Company’s okay

Solitude is bliss”

เพียงมีพื้นที้ว่างให้ได้หายใจ ไม่มีสิ่งใดสำคัญ ไม่สนว่าขาดอะไร เพราะสันโดษคือความสุขขั้นสุด ที่มนุษย์จะมอบให้กับตัวเอง

ความเหงาทำให้เราอายุสั้น

จากการวิจัยพบว่าความเหงาทำให้มีความเสี่ยงที่จะอายุสั้นถึง 26% โดยมนุษย์เป็นสัตว์ที่ต้องสังคมกับคนอื่น ความเจ็บปวดทางสังคม (social pain) นั้นมีผล เพราะการถูกปฏิเสธ (rejection) นั้นสามารถกระตุ้นสมองส่วนเดียวกับสมองส่วนความเจ็บปวกทางร่างกาย (physical pain)

ความเหงานั้นมีผลร้ายกับร่างกายมากกว่า สูบบุหรี่ 15 มวนต่อวันหรือการเป็นโรคอ้วน และก่อให้เกิดโรคซึมเศร้า

ชีวิตเราต่างต้องเหงาบ้างเป็นบางครั้งเป็นธรรมดาของโลก แต่หากความเหงานั้นทำร้ายลึกในใจ เราควรจะหาความช่วยเหลือ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หรือเล่าให้คนที่ไว้ใจฟัง

บทเพลงช่วยให้เราเชื่อมต่อและคลายเหงา

หากเราย้อนดูสังคมโลก แรกเริ่มเดิมที ดนตรีเป็นกิจกรรมและพิธีกรรมระหว่างคนในเผ่า มนุษย์ใช้เพลง ทำนอง จังหวะ ประกอบในพิธีกรรม การสังสรรค์ และวาระสำคัญ เพื่อสร้างบรรยากาศและประสบการณ์พิเศษให้สมบูรณ์ให้เป็นหนึ่งเดียวกันใน ขณะหนึ่ง

ปัจจุบัน เราต่างมีเพลงเป็นประสบการณ์ส่วนตัวมากขึ้น เราอาจชอบคนละวงกับเพื่อนโดยสิ้นเชิง และมีโอกาสขุดสำรวจเพลงใหม่ ๆ ที่หลากหลายมากขึ้น โดยไม่ต้องฟังตามคลื่นวิทยุ โทรทัศน์ หรือรอให้กูรูมาแนะนำอีกต่อไป เพราะความชอบความสนใจได้ถูกกระจายเป็นหลาย ๆ ส่วน

บางคนหาว่าการใส่หูฟังทำให้คนหลีกหนีจากชีวิตจริงตรงหน้าเข้าสู่โลกส่วนตัว แต่ในอีกมุมหนึ่ง การฟังเพลงที่ตรงกับความชอบของเราก็ทำให้เรารู้สึกเชื่อมต่อกับศิลปินและผู้แต่งเพลงนั้น ๆ การได้พบเพลงที่ตรงใจ ตรงความรู้สึก มีความหมายที่สื่อสารกับเราทำให้รู้สึกดี เหมือนโลกนี้ยังมีคนที่เข้าใจเรา และเขาหยิบความเป็นมนุษย์ในมุมนั้นมาเล่าได้อย่างสวยงาม

แม้บางครั้งเราก็ตีความเข้าข้างตัวเอง เช่นทุกครั้งที่เดินทางคนเดียว ผู้เขียนจะชอบฟังเพลง Alone in Kyoto ของ Air เพราะรู้สึกว่าเพลงได้เล่าถึงการอยู่คนเดียวในวัฒนธรรมที่ไม่คุ้นเคย ปลอบใจให้เรารู้สึกว่าไม่ใช่คนเดียวบนโลกที่เดินทางคนเดียว